آموزش روش گراندد تئوری (نظریه داده بنیاد)

سعید رهنما

روش گراندد تئوری Grounded Theory یا نظریه داده بنیاد یک روش تحقیق کیفی است که برای شناسایی مقوله‌های زیربنایی پدیده مورد مطالعه استفاده می‌شود. این روش توسط دو جامعه شناس به نام بارنی گلیسر Barney Glaser و آنسلم استراوس Anselm Strauss در سال ۱۹۶۷ میلادی معرفی شد. روش اصلی گردآوری داده‌ها در این روش استفاده از انواع مصاحبه است. با تحلیل و کدگذاری متن مصاحبه‌ها به ارائه مدل پارادایمی پرداخته می‌شود. در روش گراندد تئوری با استفاده از یک دسته داده‌ها، نظریه‌ای تکوین می‌یابد. به طوری که این نظریه در یک سطح وسیع، یک فرایند، عمل یا تعامل را تبیین می کند. بیشتر پژوهشگران از روش استراوس و کوربین برای انجام تحلیل گراندد تئوری استفاده می‌کنند.

نظریه حاصل از اجرای چنین روش پژوهشی، نظریه ای فراگردی است. از مزایای روش گراندد تئوری این است که:

توسعه پایدار چیست؟ (بخش اول)

سعید رهنما

پیش از این که در مورد توسعه پایدار بدانیم و مفهوم آن را به طور کامل بسط و گسترش دهیم؛ لازم است که ابتدا با مفهوم پایداری ارتباط برقرار کرده و مفهوم پایداری را درک نماییم، زیرا که در بسط مفهوم توسعه پایدار از مفاهیم و معانی پایداری کمک خواهیم گرفت.

پایداری به عنوان وجه وصفی توسـعه، وضـعیتی اسـت کـه در آن مطلـوب بـودن و امکانـات موجود در طول زمان کـاهش پیـدا نمـی کنـد و از کلمـه Sustenere) Sus،یعنـی از پـایین و Tenere، یعنی نگهداشتن) به معنای زنده نگهداشتن یـا نگهداشـتن گرفتـه شـده اسـت کـه بـر حمایت یا دوام بلند مدت دلالت می کند. 

مفهوم توسعه پایدار

سعید رهنما

توسعه پایدار که تنظیم و ساماندهی تعامل انسان و محیط و تعامل انسان با انـسان را در برمی گیرد، با تلاش های بسیار محققان و بررسی و بسط مفهومی آن امروز به موضوعی اشکار و نقشی مهم در رشد و توسعه جوامع بدل شده است. در این مسیر دسته عواملی وجود داشته اند که باعث رواج تفکر توسعه پایدار و مدیریت رشد شده اند، با هم نگاهی اجمالی به سه دسته از این عوامل خواهیم پرداخت :

1 -نتایج بد کارکردی اجرای سیاست های تعدیل ساختاری که خود برای مقابلـه بـا بحـران اقتصاد جهانی در دهه 1980 م. تدوین شده بود؛

2 -افزایش بی امان و وقفه ناپذیر فقر و گرسنگی و نابرابری در جهان؛

3 -تخریب نگران کننده محیط زیست و منابع طبیعی در نتیجه کاربرد تکنولوژی ها

گراندد تئوری Grounded Theory - بخش دوم

سعید رهنما

در نوشتار قبلی در مورد مفهوم گراندد تئوری یا تئوری داده بنیاد صحبت کردیم، در این بخش با هم روش های پژوهشی با استفاده از این روش را دنبال نموده و آن را تشریح خواهیم کرد، ما را دنبال کنید :

روش پژوهش کیفی  گراندد تئوری Grounded Theory

الف– مبانی نظری و اصول عملی روش پژوهش کیفی به نام “Grounded Theory ” گراندد تئوری-تشخیص تفاوت‌های مبانی آن با مبانی پژوهش‌های کمّی

ب– توانائی مقایسه فرایند آن با پژوهش های کمّی

ج- شناخت شیوه‌های سنجش روایی و پایایی آن

تهران و توسعه پایدار

سعید رهنما

تهران به عنوان پایتخت ایران زمین،نیازمند توسعه پایدار و نگاهی یکپارچه است. موضوعی که بخشی از مشکلات و موانع رشد و توسعه آن را عوام و شهروندان نیز به طور کامل آن را تحلیل نموده و خود تجویزگر راهکارهای متعددی هستند. اما تلاش همه جانبه من این بوده است که همواره به 6 نکته ذیل توجه نموده و بعد به سراغ مبانی اولیه توسعه پایدار تهران برویم.

بار دیگر این نکات را بازگو خواهم کرد : 

آینده پژوهی فناوری به روش دلفی

سعید رهنما

آینده پژوهی از جمله مباحث نوینی است که در فضای عدم قطعیت حاکم و آشوبناک کنونی به خوبی پاسخگوی نیاز فضای مدرن کسب و کار است. آینده ‌پژوهی در فرایند برنامه‌ریزی، مدیریت استراتژیک و مدیریت ریسک کاربرد دارد و از طرفی امروزه در پیش‌بینی مشاغل مورد نیاز آینده نیز مورد استفاده است.

آینده پژوهی فناوری نیز یک روش برای آینده‎ پژوهی و پیش‎بینی به منظور تشخیص و شناسایی محتمل ترین ابداعات آتی بشر و توسعه ی فناوری در آینده است. این روش امروزه از ابزارهای بسیار سودمند برای دستیابی به هوشمندی استراتژیک به شمار می‎رود.

 

گراندد تئوری Grounded Theory

سعید رهنما

گراندد تئوری Grounded Theory یا تئوری بنیادی (که با نام های تئوری برخواسته از داده ها، تئوری زمینه ای و تئوری داده بنیاد نیز شناخته می شود) یک روش تحقیقی عام، استقرایی و تفسیری است که در سال 1967 توسط بارنی گلیزر و انسلم اشتراوس بوجود آمد (گلیزر و اشتراوس، 1967). هرچند، تئوری بنیادی با الگوهای پیشین روش های تحقیق مرتبط بوده و به صورت ناگهانی و بدون مقدمه بوجود نیامده است.

تئوری برخواسته از داده ها (نظریه بنیادی) یک روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی است که به پژوهشگر در حوزه های موضوعی گوناگون امکان می دهد تا بجای اتکا به تئوری های موجود و از پیش تدوین شده خود به تدوین تئوری و گزاره اقدام نماید. این تئوری ها و گزاره ها به شکلی نظام مند و بر اساس داده های واقعی تدوین می شود. واژه گراندد در این موضوع نشانگر آن است که هر تئوری و گزاره ای که بر اساس این روش تدوین می شود بر زمینه ای مستند از داده های واقعی بنیان نهاده شده است. در واقع گراندد تئوری روشی است برای کسب شناخت پیرامون موضوع مورد مطالعه، و موضوع یا موضوعاتی که قبلا در مورد آنها تحقیق جامع و عمده ای نشده است و دانش ما در آن زمینه محدود است.