مرکز مطالعات آینده پژوهی و توسعه استراتژیک

اندیشکده معرفت
مرکز مطالعات آینده پژوهی و توسعه استراتژیک

پایگاه اطلاع رسانی در مورد مبانی و اصول آینده پژوهی، فناوری، نوآوری و توسعه پایدار تحت نظارت اندیشکده معرفت

آخرین نظرات
نویسندگان
پیوندها

۸ مطلب در مهر ۱۳۹۱ ثبت شده است

۳۰
مهر

سعید رهنما

دو رویکرد اساسی در علم آینده­ پژوهی وجود دارد. رویکرد اول را اصطلاحا “پیش بینی” (Forecast) می­ نامند. این رویکرد به دنبال شناسایی آینده و نه صرفا پیش­گویی آن است. در این خصوص عنوان می شود که ارزش پیش­ بینی در سودمندی آن است، نه در تحقق آن. با بررسی این گزاره به نزدیکی آن با مفهوم چگونگی بهره­ برداری از فرصت و کیفیت آن پی می بریم. همچنین در جهت پیشبرد اهداف این رویکرد که همزمان با شکل­­ گیری علم آینده ­پژوهی، ظهور یافت بیش از یکصد تکنیک توسعه یافته است.

رویکرد دوم که در چند دهه اخیر به آن توجه ویژه ­ای شده است و در جایگاه بسیاری مهمی قرار دارد ” آینده­ نگاری” (Foresight) است. در این رویکرد، پارادایم عمده شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردا است. در واقع این­ گونه عنوان می­ شود که مسئولیت خطیر ما در قبال آینده، تعالی آن است و نه پیش بینی آن.

  • سعید رهنما
۳۰
مهر

سعید رهنما

مشکل آینده‌پژوهی چیست؟

 اگر آینده‌ کاملاً قابل پیش‌بینی و یقینی بود، آیا جهان، غیرقابل زیستن نمی‌شد؟ اگر ما می‌دانستیم که همه ویژگی‌های فردای ما، فردای جامعه ما، فردای سازمان‌ما و فردای خانواده ما دقیقاً چیست، فرایندی به نام گمانه‌زنی را متوقف نمی‌کردیم؟ به چه دلیل علم ما افزایش پیدا می‌کند؟ چون ما به آن‌چه که رخ خواهد داد یا به آن‌چه که باید انجام بدهیم، یقین نداریم. به همین خاطر است که گمانه‌زنی می‌کنیم. همه انسان‌ها، از صبح تا شب در حال گمانه‌زنی‌اند تا کارها را بهبود بخشند، روش‌ها را اصلاح کنند و کارآمدی خود و دیگران را افزایش دهند. ما پیوسته در حال انتخاب گزینه‌های مختلف هستیم و همه‌ی این‌‌ها بر اساس فرایندی است که در ذات ما وجود دارد؛ یعنی علم انسان هم به‌ تدریج افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه برای زیستن ما، زمینه پیدا می‌شود. اگر آینده کاملاً یقینی بود، زمینه برای تحرک هم فراهم نمی‌شد.پس آینده باید ساخته شود؛ 

  • سعید رهنما
۲۵
مهر

سعید رهنما
پس از این که پدیده‌ای را پیش‌بینی کردیم، ظرفیت جدیدی برای بشر نسبت به آینده به‌ وجود می‌آید یا در واقع چیزی جایگزین پیش‌بینی و ناکامی‌های حاصل از پیش‌بینی می‌شود. آن چیز اصطلاحاً چشم‌انداز معرفی شده و در ادبیات مدیریت دهه 90، این موضوع با واژه‌ی ویژن بسیار عمومیت پیدا کرده است.
در چشم‌انداز، فرض جدیدی به وجود آمده است؛ یعنی حرکت، یک گام به جلو آمده‌ و لذا در این مورد آینده را یقینی نمی‌انگارند، بلکه آینده را چندگونه یا نامعین تلقی می‌کنند. چشم‌انداز، آینده را صرفاً تداوم گذشته نمی‌داند. همان گونه که می دانید بر اساس روش پیش‌بینی منحنی رفتار را از گذشته تا کنون ترسیم می‌کردیم و سپس نوعی برون‌نمایی انجام می‌دادیم. در این حال فرضی بر تداوم، یا فرض‌هایی بر عدم تداوم گذشته داشتیم. در چشم‌انداز، مثل پیش‌بینی، زمینه برای تداوم گذشته در نظر گرفته نمی‌شود. نتیجتاً در ابتدا، تحت تأثیر کمیت‌سنجی‌ها و مدل‌های کمّی پیش‌بینی هم قرار نمی‌گیرد، ولی بعداً مدل‌های پیش‌بینی در بستری مبتنی بر چشم‌انداز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مثال :
مرکز پژوهش های آینده (آینده پژوهی) معرفت شامل گروهی از نخبگان، دانشگاهیان، سیاست‌مداران، اقتصاددانان، صاحبان صنایع و بازرگانان معتبر و نخبه ایران است که در صددند تا بتوانند نسبت به آینده تصورات روشن‌تری به دست آورند و تنظیمات اجتماعی همراهان خود را با آینده هم‌نوا و همراه کنند و بستر مناسبی برای رشد و پیشرفت فراهم نمایند.
  • سعید رهنما
۲۰
مهر

رهبری استراتژیک چشم انداز

 

نویسنده: محمد ازگلی
ناشر: دانشگاه امام حسین (ع)
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 351
اندازه کتاب: وزیری

سال انتشار: 1383

دوره چاپ: 1

 

مروری بر کتاب :

این کتاب برای همه کسانی که دل در گرو تحقق چشم انداز بیست ساله کشور دارند ، مفید و موثر است .
دانشکده های مدیریت کشور می توانند با بهره گیری از این کتاب درس های مدیریت استراتژیک خود را پربارتر کنند و می توان در همه سازمان ها و نهادهای کشور- حتی در نهاد خانواده - با استفاده از این اثر ، تحولی اساسی در خود ایجاد و زندگی جدیدی را آغاز کرد .

  • سعید رهنما
۱۵
مهر

کتاب هنر کشف آینده

 

نویسنده: ژول آرتور برکر
مترجم: نغمه خادم باشی
ناشر: انستیتوایزایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 204
اندازه کتاب: رقعی 

معرفی کتاب : در نوشتار حاضر، مولف با برشماردن قوانین حاکم بر حوزه فعالیت‌های تجاری، به چگونگی تغییر آنها اشاره می‌کند، سپس رهنمودهایی برای استفاده از این تغییرات ـ در دست‌یابی به هدف مطلوب فراهم می‌آورد :این قوانین عبارت‌اند از" :پیش‌بینی و آینده‌نگری"، "نوآوری "و "برتری کیفی ."عناوین برخی از فصل‌های کتاب نیز به این شرح است" :اهمیت آینده‌نگری"، "الگوهای جدید چه وقت به وجود می‌آید؟"، "تاثیرات یک الگو جدید"، "مهم‌ترین تغییر الگو در قرن بیستم"، "بازگشت به صفر "و "خصوصیات اصلی الگوها ."

  • سعید رهنما
۱۲
مهر

حضرت امیر المؤمنین علی(ع) می فرمایند:

اعرف الناس بالزمان من لم یتعجب من احداثه

 داناترین مردم به مقتضیات زمان کسی است که از تحولات آن دچار شگفتی و حیرت نشده و خود را نبازد.(غرر الحکم صفحه 210)

 

حضرت امیر المؤمنین علی(ع) می فرمایند:

من عرف الایام لم یفعل عن الا ستعداد

کسی که اوضاع روزگار خود را می شناسد از آمادگی در مقابل مقتضیات آن غفلت نمی کند.(تحف العقول صفحه 98)

 

  • سعید رهنما
۰۷
مهر
سعید رهنما
می گویند اشتیاق بشر برای دانستن درباره آینده از عهد قدیم (باستان) وجود داشته‌ و همیشه پیشگویان و کاهن‌ها نمونه‌هایی از کسانی بودند که در گذشته تلاش داشتند به نحوی به این اشتیاق در نزد خاص و عام پاسخ دهند.
ای کاهن اعظم از آینده برایم بگو !
نخستین نشانه‌های جدی تر توجه بشر به آینده در عصر روشنگری دیده می‌شود، عصری که بشر باور داشت که علوم برای هر چیزی راه حلی خواهند یافت. قوانین نیوتن در مورد حرکت، درک و تحلیل بسیاری از پدیده‌ها را ممکن ساخته بود. در اثر رشد شتابان علوم در این دوره، متفکرین عصر روشنگری واقعا به این نتیجه رسیده بودند که تنها زمان می‌خواهد تا همه قوانین و قواعد جامعه و محیط پیرامون بشر معلوم و آشکار شود.
در همین دوران، بر خلاف گذشته که بیشتر متفکرین، افق‌های کاملاً
  • سعید رهنما