روش شناسی آینده پژوهی در عملیات روانی استراتژیک

 

هدف اصلی این مقاله بررسی کاربرد روش های تحلیل آینده درحوزه عملیات روانی استراتژیک است. برای این منظور ضمن مروری گذرا بر پارادایم های آینده پژوهی و روش های تحلیل آینده، کاربرد این روشها با توجه به ادبیات موضوع در فرآیند عملیات روانی استراتژیک مورد بررسی قرار می گیرد و سرانجام، مدل مفهومی کاربرد روش های تحلیل آینده در برنامه ریزی عملیات روانی استراتژیک ارائه خواهد شد. تاکید اصلی مدل پیشنهادی بر سه روش برنامه ریزی بر پایه سناریو ، تحلیل لایه ای علت ها و پس نگری از آینده به امروز است که بر همین اساس، تحلیل استراتژی های آینده در حوزه عملیات روانی در سه مرحله صورت خواهد گرفت.

روش شناسی آینده پژوهی جهانی

در این مقاله به طور اجمالی به نقش روش تجریدی مطالعات جهانی شدن در توسعه روش‌شناسی آینده‌پژوهی از طریق ساختن مفاهیم کلیدی همچون مفهوم جامعه جهانی برای مطالعه روندهای آتی در تحولات اجتماعی پرداخته می‌شود. 

ایده اصلی در روش تجریدی مطالعات جهانی شدن مبتنی بر این حقیقت بنیادی است که می‌توان با ساختن مفاهیم کلیدی که بیانگر ساختارهایی هستند که در صورت تحقق ظرفیت‌های بالقوه موجود می‌توانند در آینده تجلی عینی پیدا کنند، به الگوهای نظری برای مطالعه تحولات آتی نظام های اجتماعی دست یافت.

برای توضیح نقش این روش بویژه از طریق ساختن مفاهیم یاد شده، در توسعه روش‌شناسی آینده‌پژوهی، ابتدا اشاره‌ای به برخی روش‌های عمده آینده‌پژوهی که می‌توانند از جمله موضوعات اصلی روش‌شناسی آینده‌پژوهی تلقی گردند، خواهد شد تا به کمک آنها بتوان پیوند و ارتباط ایده این مقاله با توسعه روش‌شناسی آینده‌پژوهی را بهتر توضیح داد. 

آینده پژوهی چیست ؟

سعید رهنما

آینده پژوهی همان گونه که از ظاهرش پیداست تعریف مشخصی دارد، ولی جهت آشنایی بیشتر شما تعاریف گوناگون این مفهوم را بررسی می کنیم :

 

* آینده پژوهی مشتمل بر مجموعه تلاش ‌هایی است که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگو‌ها و عوامل تغییر و یا ثبات، به تجسم آینده‌های بالقوه و برنامه ریزی برای آن ها می‌پردازد. آینده پژوهی منعکس می‌کند که چگونه از دل تغییرات (یا تغییر نکردن) «امروز»، واقعیت «فردا» تولد می‌یابد.

 

* آینده پژوهی معادل لغت لاتین «Futures Study» است . کلمه جمع Futures به این دلیل استفاده شده‌ است که با بهره گیری از طیف وسیعی از متدلوژی‌ها و بجای تصور «فقط یک آینده»، به گمانه زنی‌های سیستماتیک و خردورزانه، در مورد نه فقط «یک آینده» بلکه «چندین آینده متصور» مبادرت می‌شود.

 

* موضوعات آینده پژوهی در برگیرنده گونه‌های «ممکن» ،«محتمل» و «مطلوب» برای دگرگونی از حال به آینده می‌باشند.